روانشناسی دین شاخهای از روانشناسی است که به مطالعه علمی ابعاد روانشناختی دین و معنویت میپردازد. این رشته با وجود پیشینهای ۱۵۰ ساله، بهویژه در اروپا و آمریکا شکل گرفته است. نکته جالب توجه این است که بسیاری از محققان این حوزه خود لزوماً دیندار نبودهاند. کتاب «روانشناسی دین و معنویت» اثر فریزر واتس (۲۰۱۷) بهعنوان یک مرجع معتبر، این حوزه را در سه بخش اصلی بررسی میکند:
1) علل روانشناختی دینداری (از دیدگاه روانکاوی، تکاملی و علوم اعصاب)
2) مولفههای اصلی دین مانند تجارب دینی و مناسک
۳) تفاوتهای فردی در دینداری.
دیدگاههای مختلفی در این حوزه وجود دارد؛ از نگاه فروید که دین را نوعی توهم میدانست تا رویکرد یونگ که به کهنالگوهای ناخودآگاه جمعی معتقد بود. مطالعات جدیدتر نیز به بررسی تأثیر دین بر سلامت روان، نقش سن و جنسیت در دینداری، و کاربردهای درمانی باورهای دینی پرداختهاند. این حوزه بهطور فزایندهای در حال توسعه است و کاربردهای مهمی در رواندرمانی و درک رفتارهای انسانی دارد.
متن پادکست را از این لینک بخوانید.