تنوع تجربیات روحانی: بخش دوازدهم

تجربیات خارق‌الطبیعه (Paranormal Experiences) به دسته‌ای از تجربیات روحانی اشاره دارد که شامل مواجهه با موجودات غیرمادی مانند ارواح، اجنه، فرشتگان یا موجودات فرازمینی می‌شود. برخلاف دیگر تجربیات روحانی که بر احساس وحدت با جهان یا تغییر در خود (self) تأکید دارند، این تجربیات با پیش‌فرض‌های فراطبیعی درباره وجود این موجودات همراهند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که درصد قابل‌توجهی از افراد چنین تجربیاتی را گزارش می‌کنند، از احساس حضور ارواح درگذشتگان تا مشاهده پدیده‌های ناشناخته مانند یوفوها. این تجربیات را می‌توان از دو منظر تبیین کرد: برخی آن‌ها را ناشی از فعالیت‌های خاص مغزی (مانند کاهش کنترل اجرایی در قشر پیشانی) یا تأثیر مواد شیمیایی (مانند روان‌گردان‌ها یا گازهای سمی) می‌دانند، درحالی که برخی دیگر به وجود واقعی این موجودات باور دارند. هرچند این تجربیات گاه در کاهش اندوه ناشی از سوگ مؤثرند، اما نسبت به دیگر تجربیات روحانی، همبستگی بیشتری با اختلالات روانی مانند روان‌پریشی نشان می‌دهند. فرهنگ و روایت‌های دینی نیز نقش مهمی در شکل‌دهی به این تجربیات ایفا می‌کنند، از آیین‌های جن‌گیری در ادیان مختلف تا گزارش‌های مدرن از مواجهه با بیگانگان فضایی. مطالعات علوم اعصاب و روان‌شناسی همچنان در پی کشف مکانیسم‌های پشت این پدیده‌های مرموز هستند.